Yazıma başlamadan önce bir kaç madde haline uyarılarda bulunmak isterim. Lütfen dikkatlice bütün uyarıları okuyun.

[B]UYARILAR:[/B]
* Hidroklorik asit (yani tuz ruhu) solunması, temas edilmesi, yutulması...vs insan sağlığı için son derece tehlikeli bir kimyasaldır.
* Tuz ruhu ile yapılacak her türlü çalışma muhakkak açık havada, maske eldiven ve koruyucu gözlük kullanılarak yapılmalıdır.
* Bu başlıkta paylaşılanlar yeni başlayan akvaristler için uygun değildir. Su kimyası, balık bakımı ve balık sağlığı konularında tecrübeli olunması gerekmektedir.
* Akvaryum hobisinde PH düşürmenin güvenli bir sürü yolu var. Torf, co2, kökler, çay...vs bütün yolları kullandım ve biliyorum. Dolayısıyla "Bunlarla uğraşma dostum, hindistan cevizi torfu koy, mangrow kökü koy...vs" gibi iletilerle başlığı gereksiz yere uzatmazsak sevinirim.
* Amatör uygulamalara örnek olmaması için ilk etapta kullanım miktarları ile ilgili detaylı verileri paylaşmayacağım.
* Bu uygulama her musluk suyu için farklı dozajlama gerektirir. Bu nedenle bir PH ölçerle uzun vadede yapılacak deneylerle ancak duruma göre bir dozaj belirlenebilir. Bu nedenle de ilk etapta dozaj verilerini paylaşmayacağım.
* Piyasada bulabileceğiniz ve besleyebileceğini hemen hemen her balık ülkemizin musluk suları ile uyumlu olarak sorunsuz yaşarlar. Yani PH, KH ayarlamak bir çok durum için hiç gerekli bir durum değildir.


Tuz ruhu (Hidroklorik asit, Muriatic Acid, HCl) yüzme havuzlarında PH ayarlama amaçlı kullanılan ağır bir kimyasaldır. Yüzme havuzlarında kullanılıyor olması, akvaryumda güvenle kullanılabileceği anlamına gelmez elbette. Çünkü akvaryum dünyası kendi koşullarını barındıran apayrı bir dünyadır. Buna rağmen yıllardır dünya çapında akvaryum hobisinde yapılan uygulamalar sonucu bugüne kadar yaşanmış herhangi bir probleme denk gelmemiş olmam beni bu uygulamayı denemeye itti. Özellikle Discus tanklarında yapılan uygulamalardan her zaman etkilenmiş, ancak bir türlü uygulayacak cesareti ve zamanı bulamamıştım.

Öncelikle şunu belirtmek isterim: Tuz ruhu hiç bir zaman direkt olarak akvaryuma eklenmez. Büyük hacimli bir kap veya kova içerisinde dinlenmiş suya uygulanır. Bu su belli aşamalardan sonra akvaryuma eklenir. Yöntemin çalışma prensibi kabaca, sudaki karbonatı çözeltiden ayırmaktır.

Bulunduğum bölgede havalandırılmamış musluk suyunun PH'ı 7,8 - 8,5 aralığında değişmektedir. Bu suyu ağzı açık bir kap içerisinde hava motoru ile 24 saat havalandırdığımda PH daha da yükselmektedir. Öncelikle tuz ruhu uygulanacak suyun PH seviyesi kararlı hale gelmiş olmalıdır. Bunun için benim uyguladığım yöntem 24 saat boyunca suyun açık bir kapta hava motoru ile havalandırılmasıdır. Bu aşamanın ardından tuz ruhunu enjektörle (mümkün olan en hassas ölçümlerle) suya ekliyorum. Uyarılar bölümünde de belirttiğim gibi bu uygulama her musluk suyu için farklı bir dozajlama gerektiriyor. Bulunduğum bölgede musluk suyunun PH değeri zaman zaman değişiklikler gösterdiğinden, kullandığım sabit bir dozaj bulunmamaktadır. dolayısıyla her seferinde istediğim seviyeye gelene kadar dozaj denemeleri yaparak uygulamaktayım.

[B]Uygulamayı adım adım şu şekilde özetleyebilirim:[/B]

1. 20 litre su dinlendirme tankına alınır ve PH ölçümü yapılır (PH 7,8 KH ~10)
2. Suya bir hava taşı bağlanarak 24 saat beklenir ve 24 saat sonunda hava taşı çıkarılarak tekrar ölçüm yapılır. (PH 8,2 KH ~10)
3. Enjektör ile ölçülerek, bir miktar tuz ruhu tanka eklenir ve hava taşı bağlanarak 24 saat beklenir.
4. 24 saat sonra PH ölçümü yapılır (PH 7,6 KH ~4) PH istenen seviyedeyse ana takın PH ölçümü yapılarak bu su akvaryuma yavaş yavaş eklenir. Sump varsa en uygun yol sump'a eklemektir. Unutulmamalıdır ki ana tana eklediğiniz bu su ana tankın PH'ını kendi seviyesine getiremeyecektir. Bu nedenle istenilen PH seviyesini elde etmek için hazırlanan aşılama suyunun PH'ı buna göre ayarlanmalıdır.
5. PH seviyesi istenilen seviyede değilse 3. ve 4. adımlar tekrarlanır.


Tuz ruhu ilk eklendiğinde PH'da ani bir düşüş oluyor. Ardından zamanla biraz geri yükselme eğilimi gösterip bir süre sonra sabitleniyor. Aşağıdaki grafikte örnek bir PH tepkisini görebilirsiniz.

[IMG]http://i61.tinypic.com/hvrkn4.jpg[/IMG]

Buradaki asıl amaç KH'ı düşürerek tampon etkisini azaltarak sabit bir düşük PH elde edebilmektir. Bu uygulamanın sonucunda PH ve KH düşmekte, iletkenlik artmaktadır. İletkenlikle ilgili bu konuya birazdan değineceğim.

[B]Dikkat edilmesi gereken hususlar:[/B]

* Günde 0,3'ten fazla PH değişikliği yapmayın. Her düşüşten sonra bir kaç gün ara verin. Hedef PH seviyesine uzun vadede ulaşmayı planlayın.
* Suyunuzun PH'ını 1 değer düşürdüğünüzde suyunuz 10 kat daha asidik olur bunu unutmayın.
* Balıklarınız ani PH değişimlerinden etkilenebilir. Bunun etkileri hemen ortaya çıkmaz. Haftalar sonra balıklarınızda sorunlar ortaya çıkabilir.
* Tuz ruhu farklı markalar tarafından farklı konsantrasyonlarda satılmaktadır. Bu nedenle dozaj, kullanılan tuz ruhuna göre değişmektedir.
* Konuda bahsedilen bütün uygulamalar 2 yıllık oturmuş bitkili Discus akvaryumunda, ve amatör üretim tankında yapılmıştır.

[B]İletkenlik artışı ve su sertliği (TDS ve GH):[/B]

İletkenlik bir TDS metre ile ölçülüyorsa, suya tuz ruhu kattığınızda iletkenliğin yüksek görünmesi çok normaldir. Çünkü TDS metrede görünen bu artışa suya kattığınız asitler sebep olmaktadır. Yani iletkenliği artmış gösteren sadece asittir. Bu durum da Discus bakımı ve özellikle üretiminde amaçlanan düşük iletkenliği etkileyen bir faktör değildir. TDS metreler suyun iletkenliğini (geçirgenliğini) ölçer. İletkenlik de sudaki iyonlardan oluşur. Asitler de hidrojen iyonunun (H+ Hydronium) etkenleridir ve sonuç olarak hidroksit iyonu oluştururlar (OH-). Özetle, asitler suyunuzu sertleştiren iyonlar üretmezler. TDS metredeki okunan yükseklik hidroksit iyonlarından kaynaklanır ve bu iyonların Discus üretimi üzerinde tespit edilmiş bir olumsuz etkisi yoktur. Suya tuz ruhu eklediğinizde suyunuz asla sertleşmez (GH artmaz). Buna rağmen suyunuz yumuşamaz da. Eğer çok sert bir suyunuz varsa önce R/O cihazı ile suyunuzu yumuşatmalı, ardından tuz ruhu ile PH ve KH ayarlamaları yapmalısınız.

[B]Son olarak tekrar belirtmek isterim:[/B] Çok özel durumlar dışında PH,GH,KH gibi değerlerle oynamak tamamen gereksiz bir uğraştır. Bunlara kafa yormadan da çok sağlıklı balıklar besleyip üretebilirsiniz.